Davranış bozuklukları çocuk ve ergenlerde görülen bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık genellikle çocuk ya da ergenin sürekli olarak yaşına uygun şekilde davranmaması, yaşı ile bağlantılı kurallarını ihlal etmesi (ev, okul, sosyal ortam kuralları gibi) gibi durumlarda kendini belli eder. Bu davranışlar Antisosyal davranışlar olarak da bilinir. Antisosyal davranışları olan çocuk ve ergenlerin hem duygusal hem bilişsel problemleri vardır, duygu ve dürtülerini dizginleme konusunda sorun yaşarlar, yani duygusal olarak çok çabuk aktif hale gelip agrasif tavırlar sergileyebilirler. Sadece rahatsız hissetmezler, derin duygular hissederler ve bu hisler onların karşılarındakine saldırmalarını kolayca tetikleyebilir.
Ergenlerde Antisosyal davranışlar beraberinde başka sorunları da getirir. Örneğin, madde kullanımı, kriminal ve şiddet içerikli davranış biçimleri, duygusal (örn. Aşırı tepki) ve davranışsal düzenleme problemleri, dürtüsellik, arkadaş çevresi tarafından dışlanma gibi. Bu davranışların yoğunluğu önemlidir. Örneğin az yoğunluktaki davranış bozukluğu belirtileri sadece bir durum veya ortamda kendini gösterir (ev, okul, iş yeri vb.). 3 veya daha fazla durum veya ortamda bu davranışlar kendini gösterirse bu çocuk ya da ergenin davranış bozukluk düzeyinin yüksek olduğunu ve çok tehlikeli durumlarla karşılaşılmasına yakın olduğunu gösterir.
Davranış sorunları ya da bozukluğu olan çocuk veya ergenlerde yaygın olarak bazı belirtiler görülür. Örneğin, çocuğun kuralları ihlal etmesi ya da başkalarına zarar vermesinin sonucunda bir suçluluk duygusu ya da hissetmemesi, empati kuramaması, etrafındaki insanlarla sığ arkadaşlıklar ya da yakınlıklar kurması gibi durumlar uzmandan yardım alınması gerektiğine işaret eden durumlardır.
Terapi Sürecinde İzlenen Yollar
Bilişsel Davranışçı Terapi sürecinde ergenin hayal gücü, geçmişe dair hatıraları, insanlara yaklaşımları, insanlar ve olaylarla bağlantılı kafalarında oluşan çoğunlukla uyumsuz şemalar incelenir. Uygun noktalarda bu şemaları düzeltme çabalarıyla ergenin düşünce tarzı ve yaklaşımları düzeltilir.
Dürtüselliğin ve yukarıda bahsi geçen davranış sorun ve bozukluklarının çocuğun ya da ergenin yaşı ilerlemeden belirlenmesi önemlidir. Bunun nedeni bu sorunların ergenin ilerki yaşantısında, genç yetişkin veya olgunluk dönemlerinde ‘Antisosyal Kişilik Bozukluğu’ olarak bilinen ve en belirgin özellikleri arasında suça eğililmlilik ve vicdan yoksunluğu bulunan bir kişilik bozukluğuna sahip olmasına yol açabilir.